Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες θυμάμαι τα Καλικαντζαράκια του Θάνου Βελούδιου, που για πρώτη φορά αντίκρισα πριν από πάρα πολλά χρόνια στο "ΧΙΟΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ" του αείμνηστου Χιώτη Κώστα Χαβιάρα με το ιστορικό πλέον βιβλιοπωλείο δίπλα στο Γυμνάσιο Αρρένων που για δεκαετίες ήταν σήμα κατατεθέν και λογοτεχνικό - πνευματικό (και όχι μόνο) στέκι στην πόλη της Χίου. Η σειρά "ΧΙΟΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ" αποτελούνταν από βιβλία σε μεγάλο σχήμα τα οποία τυπώνονταν, ένα για κάθε χρονιά, από τα τέλη της δεκαετίας του '60 και για κάτι παραπάνω από μια δεκαετία. Συμπεριελάμβαναν, εκτός από το τυπικό κομμάτι του ημερολογίου, άρθρα και φωτογραφικό υλικό με θεματολογία σχετική με την ιστορία, την λαογραφία, τον πνευματικό κόσμο και τα έθιμα του νησιού. Για το 1981, ωστόσο, κυκλοφόρησε μια ειδική έκδοση με τη λογική του κρεμαστού ημερολογίου, το οποίο φιλοξενούσε, σε μία εξαιρετικά ευτυχή συγκυρία, εικόνες του Θάνου Βελούδιου από το αριστουργηματικό βιβλίο του "Αερικά, Ξωτικά και Καλικάντζαροι". Η πρώτη έκδοση του βιβλίου αυτού, το οποίο ήταν γραμμένο και εικονογραφημένο αποκλειστικά από τον ιδιοφυή αεροπόρο - καλλιτέχνη - φαντασιομέτρη - λαογράφο (και πολλά άλλα) Θάνο Βελούδιο, μια πολυσχιδή προσωπικότητα πραγματικά μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα, είχε κυκλοφορήσει λίγο καιρό νωρίτερα και ήταν ένα σκληρόδετο βιβλίο με πολύχρωμο "ντύμα" - εξώφυλλο, που αποτελούσε ουσιαστικά μια καταγραφή των πλασμάτων της λαϊκής φαντασίας τα οποία ο Θάνος Βελούδιος είχε συγκεντρώσει μετά από έρευνα, με καταγεγραμμένα όλα τους τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες σε κείμενα γεμάτα γλαφυρότητα και υπόγειο χιούμορ, με μια σειρά από πανέμορφες εικόνες, ζωγραφισμένες και χρωματισμένες από τον ίδιο. Ήταν κανονικές συνθέσεις όπου συμμετείχε το εκάστοτε πλάσμα συνοδευόμενο από σύμβολα, αποτρεπτικά και μη, και μικρότερες εικόνες που είχαν σχέση με τις ιδιότητες και τη "δράση" του. Η ειδική έκδοση του "ΧΙΟΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, 1981" είχε τον τίτλο ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ ΤΟΥ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ και τον υπότιτλο "Όργιο Λαϊκής Φαντασίας", φιλοξενούσε 12 από τα καλικαντζαράκια - φάσματα - πνεύματα του πρωτότυπου βιβλίου του Βελούδιου σε ασπρόμαυρη εκδοχή, μαζί με μικρά κείμενα που περιέγραφαν το κάθε πλάσμα.
Έχω λοιπόν μια παράξενη, και κάπως διασκεδαστική, ανάμνηση σχετικά με το Ημερολόγιο αυτό και τα καλικαντζαράκια του Βελούδιου. Όταν τα είχα πρωτοδεί, δεν ξέρω πώς μου φάνηκαν σαν πρώτη εντύπωση, αλλά γεννήθηκε αυτόματα μέσα μου ένας οριακά αρχέγονος φόβος, σε βαθμό που για αρκετά χρόνια να ακούω τη λέξη "καλικάντζαρος" - ακόμα και την... αρχή της! - και να με πιάνει φοβία και μια έντονη επιθυμία να βάλω τα κλάματα (ομολογώ ανερυθρίαστα ότι κάποιες φορές το έκανα κιόλας!) Ειλικρινά δεν ξέρω τι ήταν όλο αυτό και από πού είχε προκύψει, γιατί κανένας δεν με είχε φοβίσει μ' αυτό το θέμα σαν παιδί, ούτε και είχα παραστάσεις ανάλογες. Εν πάσει περιπτώσει, με το πέρασμα του χρόνου, άλλαξαν τα πράγματα και τελικά όχι απλώς συμφιλιώθηκα μ' αυτή την ανάμνηση, αλλά τα Καλικαντζαράκια του Βελούδιου αποτελούν εδώ και χρόνια για μένα σημείο αναφοράς, μόνιμη πηγή έμπνευσης τόσο για τα γραφτά μου όσο και για τη ζωγραφική μου (όπως εξάλλου και το συνολικό του έργο γενικότερα), και ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου: άλλα παιχνιδιάρικα και σκανταλιάρικα, με αστείες σιλουέτες και αλλόκοτες φυσιογνωμίες, άλλα όμορφα στην όψη και καλοσυνάτα στην ψυχή, με στοιχεία από την ελληνική μυθολογία, την τέχνη και την αρχαιότητα, και με ιδιότητες που είτε παραμπέμπουν άμεσα στην ψυχοσύνθεση του λαού μας και στα έθιμα και τις παραδόσεις της μαγικής ελληνικής υπαίθρου, είτε σε ανθρώπινες συνήθειες και τερτίπια, με όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ελαφρώς μεγεθυμένα επίτηδες, για να είναι εξίσου οικεία σαν εικόνα και ιδιοσυγκρασία, αλλά και ταυτόχρονα να προκαλούν ευδαιμονία και περιπαικτική διάθεση με την ηθελημένη υπερβολή τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου